KUKI te bah gam ho chu koi ho ham?

Jangmang Haokip Freelance Journalist (former Gen. Secy. KIM)
Eimite hi einegam u aum e ti iseitahjeh uvin koiho ham veuhite
1). Amasa penna eibah gamuva lamkai pipu chu MLA hohi ahiuve tichu ngaida umlheh jongleh iseitauve ajehchu atahbeh ahijeh in akiseida theipoi.
Tunia MLA term 2 term 3 chang kaidoh a chunga kisei thil khoh ho boldoh lou ngensen ahiuvin hinlah mipi aki
ngol jep jeh in imacha akilo theipon, MLA hon gamsung dinga thil kigong jouse ama inchen kisemna bep in
aneijun, hijeh chun ama inchen bep chu nikhang lhakhang bang thouvin hijongleh gamsung agocheh cheh in vaichat gentheina asangcheh cheh e tihi imusoh keiju thilsoh khat ahi. Khantou machalna lamkai dinga ikilhendoh u MLA pu ainchen akhantou tou jenga gamsung akhantou lou leh eine gamu eibah gamu amachu ahitai tichu kinielna bei ahitan hichu ihetdoh kah seuva hitijing ding ihitauve. Lang khat a seidingin gamsung khantou sanga eiman housing scheme tinpeh ban 5/6 akimuleh kipah khop loute eiho dinga vangchu hichea ithusei houhi agel lhahje umjep lou maithei ahinai.

2). Anichanna a eibah gam u chu social worker kahi tia MLA/Minister ho nung juija office lah dunga kipei
le ho lhangsunga thusei theidom, thil hejep a kigel ho, lamkaija jong mun khat mun ni a pan mun neiho, gamsung khantouna dinga kisaboija kiseiho, moh milhamho sanga thil hethem jep a kiseiho hi mipi bahgam a pan halah loi group ahiuve. Amahohi alhangpia social worker tia kihe ahiuvin hijongleh amachang kingailu mipi ding khankho gellou ho ahiuve.

3). Athum channa mipi bahgam a pangho chu eimi society sunga abol theidom ho, aneijou jep ho khosung
vengsunga amin um ahivanga atahsa tah a town/city lah dunga inn kisah a chengho, khosung vengsung khoh
sahna neibeh seh louho, amachang inchen dohna ding bou gelkhoh a builei khot a khot khot jengho ahiuve.
Amaho hi khosung dunga mipi hon jong jana aneijun, khosunga dinga thil phachom khat hinbol doh theiding
danin akineppiu vin MLA pu koma thulhut ding leh office lah dunga scheme ho del naho a ngense na jong achang jiuvin ahinlah amaho lunglutna chu thilchombeh ahibouve.

4). Alichanna mipi bahgama pang hochu khosung haosa ho ahiuve. Eimi society hi khosung gamsung jouse
aboncha haosa ho gam ahin, mipin gam akineipon, haosapun lungset jalla eichensah thubou ahin, hijeh a chu thunei thanei najouse haosapu khut a um ahin, khosung a dinga hung kisol development scheme jouse jong haosapu a tabang sohdoh ji ahitan hijehchun khosung mite dinga imacha umdoh theiji lou ahi. Haosapun
khosung mi dinga agelkhoh leh agelkhoh louva kingam jeng ahin, khosung dinga hung kisol ho chu ahop nomle
ahop ding ahop nom louleh ahop da jongleh koimacha complaint bol ding umdeh lou ahi. The whole system
failure ahi na chu hichehi ahi.

5). Anga channa mipi bahgam ho chu nam natong thingnoi thalchoi ho ahiuve. Amaho hi thanei thunei na lentah nei ahiuvin, amaho koma thusei ngam jong ki umbehseh lou ahin, adih hileh adihlou hileh, apha hileh
ase hileh amaho niel sanga athu thu uva nun ding joh phachom jodanin aumin, ajehchu kinielpi (kinahpi) a kijou ding jong ahi pouvin, thanei thunei ahijeh uvin haosa upa, social worker chuleh MLA chan gei amaho thu thu tithei ahin, amaho hi khantou machalna polut a jong pang theiju adal tana jong pang thei ahiuve. Hoasa upa toh MLA hotoh kithu kop a govt a konna gamsung dinga hung kisol sum le pai jouse aneh mang nom u jongleh aneh mang theiju ahi ajehchu amaho niel ngam ding koima aki umpoi. Lampi, lei chuleh adang dangho semna dinga hung paisa ho amaho thujo thei mi khat minna alah uva natohna louva aneh mangtheiju jong ahi. Hitihohi ana umkhalou jong ahidehpoi. Muntampia sohsa thil ho iseiju ahibouve.

6). Agupchan a eine gam u chu private school bol ho ahiuve. Private English school igam sungah simsenlou gamlah papah pahlha bangin adimset in manlhomtah a education muna thei govt school jouse athigamlo in, tunin ivaichat nakah uvin chate jouse paisa lut tah a lekha isimsah uhi vaichat kibelapna khat ahitai. Private hohin quality education beh ahopdoh jou u hile phakit ding ahin hijongchu ahidehpon achutileh mohseh a paisa paimang ihitah lou uham ? Tunia eimi tamtah chendoh lelna hi chate private school a kaisah jeh ahi.

Hiche chunga kisei miho hi abangleh akitho khomun, abangleh achang changa pang ahiuvin, amahohi kitup tah a kiloikhomna khat noija um kihoulhahna khat noija mipi chunga kivah uhite ti thu jong um ahipon, athanop nau alung lut nau akibah khahjeh a aphat dung juija kitho khom jidana kimu ahiuvin, hiti monga mipi chunga ikivah diu ti thu jong umdeh ahipon, amaho hin mipi amudah jeh u jong ahipon, ahivanga gamsung society sung khantou sanga eima chang khantou masah ding ti lung gel ho jeh a kihoutoh lou hella kithokhom thei danun akimun ahi.

Hijeng jongleh mipi lah a social awareness aumdoh tengleh hitabang ama chang kingailu mipi chungah
kivah ho kinop chep thei talodiu ahi. Hiche phat hi kinemtah in ngah maiju hite.

Previous Post Read Here
Tags:

About author

Curabitur at est vel odio aliquam fermentum in vel tortor. Aliquam eget laoreet metus. Quisque auctor dolor fermentum nisi imperdiet vel placerat purus convallis.