Houlamkai le Haosa lamkai ho kihou khomna um

Imphal, Lhajing. 25: Kuki Inpi Manipur ho toh-gon na noiyin KBC Conference Hall, Imphal mun ah Haosa lamkai chule Houlamkai ho kihou khomna ana um in ahi. 'Tulah Manipur sunga niseh thuso holeh dinmun akivetleh kihoukhom lou akhoh tah jehía hitobang kin-gon hohi kingaito ahi" tin Pu Thangsei Haokip, President Kuki Inpi Manipur in phat kipat masangchun houlimna aneiyin ahi. Aman aseibe na ah, "Houlamkai hohi namsung boina sutup dinga akihou tohlou u akhoh tahjeh a kibol ahi, chuleh Haosa seminar umnading toh-gon thua jong seikhomdi akinom in chule nampi sepai a kipedoh hotojong kijahmat todi dan gelkhomna kinei nomjeh ahi' atin ahi.

Hiche kin-gon sunga houlimna Pu Rev. S. Prim Vaiphei in aneichun hitin aseiye, "eihohi achom chomin kisei jongleuhen thakhat a dinkhom diuhi athupi pen ahitai. All Manipur Christian Organisation noiya muntin'a chamna thuphong len kana pangin ahi, Naga holeh phaicham ho kiboina aso dingho injong akikah uva palaiyin kana che jing e, masang Kuki le Naga kikah kihet themlou naho injong kana lheile in ahi. Hoichan a kache najouse a umchan kavet leh kithutoh tah in dinkhomna midanghon aneisoh kei uvin panlah nadi umnaho jousen lamkai hotoh kihoutoh kit uvinge ati jingui. miho dinmun hi akivetleh agam le mipiho agelkhoh tauve, phaicham miho jengjong thinglhang gam hoa chending lunggel akinei loule gamkol sung aneotai tihi anei cheh u ahitan, hitobang dinmun lah a Kuki te eihon paothu le phung thua ikisah boinah lai uva, gollhang hon ama le amaho kikah a kithana anei chan uva kithang at pina anei hoa kon'a ikhahdoh u angaitai' tin apohnatna aphongdoh in ahi.

Pu Dr. Holngam Haokip injong houlim aneina achun Naga hon Kuki te chunga ahilou beh'a lhangsapna aneiho ahin tahlang in ahi. Aman aseina ah, "Naga tehin Kuki hohi gampem ahiuvin chenna mun dettah neilou namho ahiuve tin vannoiyin ana phonglen ahi" ati. Chule Kuki hohi galkap themtah miho ahijeh a Meilhei lengte in ana chensah u ahibouve tin Naga hon lekha in vannoi hetding ana samleuve' atin ahi. Chukitleh Naga ho gamsunga Kukite hi ana kichensah ahiuvin hinla Kuki hon kagam u ahi tia ahin chu phat uva kinahna hung soudoh ahi tia vannoi hetdinga ana theu ahi tinjong tahlangna aneiyin ahi. Hiche thu hohi 1994 kuma Kathmandu a Batist Alliance kikhop khomna geiyin ana theuve tinjong aseiye. Hinla hiho chu historical facts a pansa'n ale donbutna akineiyin metai ho Meitei anakiti laipeh le Naga ho hunglut masanga Kuki te ana ki chen masatna thuho le 264 AD khanga Kuki khat Lengpa a anapan naho geiyin hilchetna ana kibol e. Chujouva kiboi laitah hochun chamnathu kisei nachan ah eimiho kitha kisuhgamna toh kithon ana umpeh in ahi' tinjong aphongdoh e. 1992 Lhalam nisim 3 nikhoa India thalhenga John Joseph ahung injong Naga hon amaho pandan thuho bou anahil un eiho langchu thumop dinga dinga ginchatna kinei MLA honjong pan alah louna John Joseph amatah in asei doh e atin ahi. Hitobang dinmun hoa konchun panlah na ahung kinei peh in KCLF aki phutdoh in houbung khat a umding kinopto najong ana kinei tolhon in United Church of India geiyin ana kiseidoh e atin ahi.

Pu Dr. T. Lunkim injong New York report anei na achun Kuki te chungthu hi United Nations noiya Indigenous People ho vesui dinga kikoi chairman pa in ana hesoh kei tai atin ahi. aman aseibe na ah, "UN chan geiya Kuki te gentheina leh ihahsat naho kipolut ahitan, kateh taovin aban hinjomding hi khangthah ho nahi tauve, ichan nahin lhutdiu nangho khut'a kingam ahitai tinjong aseiyin ahi. Masang chun hitobang jatlhomho agamnei mite dihtah thunei thei louva umho vesui din UNPO kiti leh Amnesty International tiho ana hiuvin tua patsa hi UN-PFII ho vetsuina ahitan khatvei teivang avelha dinga hungdi ahiuvin hiteng chule koiham ichungthu sei dinga lamkai inganse diu, thusei ikibah u angaitai iham tia ahung khah uleh milham tamtah Naga hon atha namun Tamei, Thingsan, Moljol le adang agimnei namun hoa puiding ahi tinjong aseiyin ahi. hichan geiya vannoiyin ei lainat pi tauva tuchan geiya ikikah uva pao thu leh phung thu a iboi nahlai diuham? Newspaper hoa nalung gel thuho bou namoh sut sut sang uva adihtah chu naholdoh uva najih theilou uham? Ipijeh a vannoiyin Kuki ho gentheina hephata tuchan geiya nagen theinaho nakisei theilou lai uham? tin khangthah ho hilchahna aneiyin ahi.

Kuki le Naga kikah kiboi nahi India Govt bol ahibouvin ahi. Igam u alahnaji ahet loujeh uva Naga ho eihin satsah u ahi. thakhat ihiuve tihi sei angai poi ahisa ihi bou uve, Kivaipohna khat a ina umlai uvin tua govt. kitihohi ana umnaipoi, adih chu holdoh uvin. History chu veuvin lang hoilaiya pat ina kisei u hitam holdoh uvin, lekha sangtah nasim uva nangho lunggel namoh sei sei uchun iki khentel sah najoh diu ahibouve. Mi soh dinga um akihipoi hinla lampi ilhokhel jeh uvabou hiche dinmun ilhunkhah u ahi tin houlimna aneiyin ahi.

Hiche chungchon chun ahung lhungding Lhalam nisim 13 nikholeh sahnit nikho ahitoh kilhon a Kuki nampi dinga taona nei dingin phatsahna aumin ahi. chukitleh Haosa ho kihop nadinga pan lahcheh dinjong phatsahna aumin ahi.

Tuni kihouna kinsung achun nampi a dinga it-umtah Pi Chinthem Kipgen, IAS Retd. in eidalhah nachung
uva geldohnan minute 1 thipchetin janajong akipen ahi.

Lamka Post reporter kigih hi adihpoi: AMWJU
Imphal, Lhajing 25: Manipur Press Club a All Manipur Journalists' Union hon Vahchanni a emergency meeting aneinaova chun KNF(MC) finance secretary Lhunjang'n Lamka Post reporter R K Tombing gihna aneihi demna aneiyun ahi. Thulhuhna asem naovachun sorkar toh SoO kaikhat'in hitia akisah uhi adihpoi atiuve. R K Tombing kigihna hi thuneocha ahipon Press chamlhatna hi atongkhai. Reporter pa kom'a gangtah a ngaidam akithum angaije chuleh state sorkar jonghin KNF(MC) chungahi ground rules apalkehjeh a khoutah a action alah angaije. Achuti louleh kiphina jatchom chom kaboldiu ahi, tin asei uve.

ADC thaneina Cabinet in pedoh thei nailou
Imphal, Lhajing 25: Autonomous District Council (ADC) thaneina pehson nading chung chang thu tuni chun Cabinet kihouna a asei khom uvin hinlah thulhuh na aumthei hih laiyin ahi. Jingle vang seilhahna leh thulhuhna umdin ginchat aumin ahi.

Thu kimu dungjuiyin, tumasang Lhajing nisim 22 nikho a Cabinet kihouna a ana seiman louvu ADC thaneina pehdoh ding chung chang thu seidingin tuni chun atumbeh in cabinet kihouna CM O. Ibobi makaina noiya anaumin ahi. Hiche "special cabinet meeting" achun sorkar department jousea aluhbuh cheh hojong anapang uvin, ipi lampia ADC thaneina hi kilom tah a kipei thei dingham ti lunggel seikhomna anei uvin ahi.

ADC thaneina pehbe nading toh kisaiya department chuom chuom ahop hochu ahileh hetthei dingin, Finance, Health and Family Welfare, Horticulture, Agriculture, Art and Culture, Higher Education, Education (S), Corporation, CAF&PD, Fisheries, MOBC, Science and Technology, Social Welfare, Tribal Development, Veterinary and Animal Husbandry, YAS chuleh adang phabep ahiuve. Hinlah, Minor Irrigation leh PWD Department vang apang hih laiyin ahi.

Chuleh Cabinet in phatsahna anei thupi khat chu ahileh, thinglhang district ho jouse a, NREGS Implementing Committee Chairman hi Dy. Commissioner ho hita louding, ADC Chairman hojoh in apoh diu ahitai.

Hiche kihouna a Cabinet in phatsahna aneikit khat chu ahileh, Minority and Other Backward Classes
Engineering Department (MOBED) hondoh ding hichetoh kilhona chu deputation a Exe. Engineer khat lah ding chuleh contract a Asstt. Engineer 1, Section Officer 2 leh Road Moharar 1 lah ding ti ahi.

Adang thulhuh na umho chu ahileh, OBC girls' Hostel Kiyamgei Awang Leikai, ITI hostel Ukhrul, ITI
Lilong chuleh Fishery Complex Thoubal mun hoa sahding in Cabinet in phatsahna aneiyin ahi.

Imphal Municipal Council huopna sunga AFSPA kikoi kit maithei ahi: CM
Imphal. Lhajing. 25: Nambol Awang Leikai munna amol lemsa Major (Dr.) L Jyotin jana kipehna kin agapan na-a houlim aneina achun, Chief Minister O. Ibobi Singh in Imphal Municipal Council noiya um Assembly Segment 7 hopna hoa Arm Forces Special Power Act (AFSPA) Centre in thupehna aneileh kikoi kit maithei ahi tin aseiyin ahi.

Geldoh ding khat chu ahileh, Major (Dr.) L Jyotin hi Afghanistan khopi Kabul munna Humanitarian Medical Mission noiya atohna a Bulte nisim 26 nikhoa galguh bol hon alonkhum pet uva hangsan tah a aloiho leh chapang ho hinkho tampi huhdohna a ahinkho ana phal ahin, India sorkar in akiphalna hinkho hetpehna a jana sangpen loi Ashok Chakra Award jong anapeh ahi.CM in Manipur sorkar thalheng in Major (Dr.) L Jyotin insung mite chu ex-gratia dangka Lakh 2 anape in ahi.

Hiche kina kikhom ho kom'a CM in aseina achun, agam leh aleiset ngailut najal'a hinkho pehdoh ho lah a Major (Dr.) L Jyotin hansan naleh kiphalna hi asang loipen ahin, hiche tobang nam ngailu mi hangsan khat thi hi state a dinga pamai umtah ahi ati. Ahin, ama kipehdohna hin gamsung lamkai hina in kaki thang at pi lhehíe ati. Aman galguh bolho gihna aneiyin, Major (Dr.) L Jyotin tobang India sepai tamtah agamleiset adinga ahinkho pehdoh ngapcha tampi aum nalaiyuve ati.

Manipur chung chang thua CM in aseina achun, tunaiya gampam mi(non-local) phabep melhetlou thingnoimi hon athao chu sorkar in thipbeh a avet lou ding ahi ati. Aman aseibe in, Meira Paibi ho leh NGO hon ngehna ana neijeh uva Centre sorkar in AFSPA hi Imphal Municipal Area hopna noiya Assembly Segment 7 hoa ana kila doh ahin, hilah sorkar natong ho invel pou va bomb kisep lut, sum le pai kidongho chuleh gampam miho pou kiman/kithat thusoh umjing jeh ahin, AFSPA hi sorkar in ahin le koi kit ding ginmo aum'e ati.

Hitobanga gampam mi ho kithat kimat kibol hohin, sorkar in gamsung khantou nadinga NIT, JNIMS leh adang Central Institute ho Manipur a umsahding tohgon aneiho hi nasatah a asuh boi thei ahi ati. Adeh a Manipur simlai chapang gampam a umho dinga jong boina hungsoh thei ahi ati.

TDC hin NH-53 semphaloi dinga sorkar nota
Imphal, Lhajing 25: Transporters and Drivers Council hohin sorkar hin NH-53 semphatna dinga na atoh louleh NH-39 leh NH-53 a gari kalhaisah loudiu ahi tin gihna aneijun ahi. MG Avenue munía council office a thuso miho kom'a council president H. Ranjit hin state sorkar in Lhakao 2011 kah a NH-53 semphatna hi achai angaije, chuleh NH-53 a lamlen semphatna atamjohi BRO hilouva state Public Works Department joh in abol ahibouve. Newspaper a BRO hon NH-53 semphatna dingin manchah thupitah tah kamangun Nungba leh Kaimai chan lamlen kasem phaove atiuhi akisei phaova ahi bouvin, BRO hon hitobanga na atohnao muthei aumpoi atin ahi.

BRO hon NH-53 semphatna dinga sum kikoidoh ho heimang theina dinga asei u ahin, NH-53 alaina leh asemphatna dinghi 1980 kum'a patsa BRO hin alah ahin tuchan geija amachal naohi mudohkham ahipoi. BRO leh PWD hin agan nathei chan'a lamlenhi kitho aasemphatloi angaije. Tu tuhin TDC in BRO te chungah PIL abollin a-case hi Guwahati High Court ah aum nalaije. Sorkar hin Lhajing hapta masa a patsa petrol leh diesel nengtah a kijoh panding ahitai atin ahinlah mipi lhepna dinga asei mai-maiju ahibouve. Thao kimu joulouhi IOC depot manager pa vaihop themloujeh ahin, tuchan geijin thao deiho saopin akigol nalaijun thaokhuh jong chomcha chabou akihonge.

Ranjit sei danin thao hahna ajeh dangchu thaokhuh neihohin akhol dimset vang uva khonunga sum tam muding deina a themkhat bou ajohjiu ahi. Gojuh aphat jouvahi NH-53 langa thil pohthei ahitah vangin IOC Manager pahin NH-39 langinbou asollin ahinlah thaopo gari hohi blockade aumjeh in Manipur ahunglut ngam pouve. NH-53 langa kona hunglhung thilpo gari 400 lah a hin khatbou hi thaopo gari ahin, hichi jonghi thaokhuh alhun masanga black market a kijoh chaiding hitam ginmo aumme tin Ranjit hin aseiyin ahi.
Tags: ,

About author

Curabitur at est vel odio aliquam fermentum in vel tortor. Aliquam eget laoreet metus. Quisque auctor dolor fermentum nisi imperdiet vel placerat purus convallis.