Vannoija hin mihemten galjona neiding hi adei cheh in ahi. Leiset galjona akitileh gal(war) kijou khu galjona ahinai hinlah galjona kitihi akiman na atam in ahi.Gal lenpen anajou chu Pakai Jesu amabou anahi. Galjona hi Pathen na kon ahi. Galjona loupi mihemte petheichu
Pathen ahi.Thoh hat nale lungneng nahin gal ajo sahthei ahi.Tunin natoh, thilgon chule thepna hol na lampang'a galjona ding thu-a kihoulim hiute.
Milungchom, lunggel saolou, lungde hatlou hohin thoh hatna aneipon ahi. Lung chom jeh-a gal joulou mi khat ana umin, ama chu French General Napoleon Bonaparte anahi. Amahin vannoi hi gal'a (war) jo-a gam lah-a, thunei, vaihom ding lunggel ananei ahin, hinlah alung chom jeh in 'Battle of Waterloo' a gal analel tan ahi. Kuki chate jong hi Napoleon bang a lungchom atamjo ahiuvin ahi. Hijeh a chu galjona hi inei jou louvu ahi. Milhomcha bouvin ahinkhoa galjona hi anei ahi.
Mihem khatía leiset chunga ihung pentah ngalía ahileh lunggel sauna neiding, thilgon neiding,ohding ahi. Hitobang natoh thilgon lolhin nadinga hi lungneng ding, kingaito jepding, thohhat ding losapna in eihin juiya ahijong leh lung lhah louding, thilgon penchu achaina chan itoh tokah a ngahlou helding ahi. Hitobang tohmolso-a, galjona neitei na ding'a hi Pathen toh pangkhom angaiyin ahi. Labol ten Pathen pang louvin lolhinna aumpoi atiu hi adih chet aseiyu ahi. Tulaiya eimiten ima ima jouse ah pachan na/lolhin na ingai chauvin, hinlah pachan na/lolhin na kiti hi atam jon inei pouvin ahi. Ajeh ikhol'a ahileh Pathen panglou, eima ho thepnale chihnale thilbol theina ison jeh u ana hiji tan ahi.
Keima tah in kahinkhoa katahsa tah-a kahin het doh chu kum 15 (15 years) jen kholgilna (research) kahin nei sungíin Pathen kana bon in, ama kana lhakang pon; hesoh, gentheina/ nelou chalouva hinkho manna kana toh in, hinlah ahung Ihung ding tohmolso tei nading jeh in lungneng tah le thohhat tah in kana pang in, ipi kabol ahethem lou hon mingol in eina gelíu jong leh midangho imut kah in sun le janin lung kana gel'in, na kana tong'in ahileh, pachan na/lolhin na galjona lentah kahin mutan ahi. Gal lentah kanasat chu koiman ana hepon, gal ka hin jo-a, ponlap (banner) kahin khaidoh phat in midang kanatoh ana helou holeh ana hethem louho alungdong tauvin ahi. Ipi nabol'a, ipi jeh a hitobang galjona nanei/namu ham tia alung'u adon phat in, eidong ho kom machun 'If you wonder get started and wondered' kati pihji jin ahi. Kadonbut na hi adih tah mong ahi. Mihem khat in thil loupi atoh doh/ aboldoh leh lung don ding ahipon, eima kipatdoh-a, toh molso ding ahi. Chukitleh kidang/lamdang isahna chu ikipatna itohdoh tengleh kidang kisa ahi. Pathen in amale ama kithopi ho chu akithopi ahi ti thuchih in aseiyin ahi. Mihem kiti hin midang hon thil kidang, thil loupi atoh doh a, galjona aneina chungía hi lungdon na kineiji ahin, ilung adon'a kidang isah le mihem khat in aboldoh thei chu boldoh natei dingía thoh hat tah le lungneng tah a pan ilah teng guilhung mo ahipoi. Pathen in mihem jouse hi will/reasoning power apeh soh kei ahin, hiche lunggelna tha mangcha ngapma thohhat tah a pang ho chu nikho khat le ama gelsang le ginchat sangía thupijo/loupi jo atoh doh a, galjoupa/galjounu hung hidoh a, ama jengjong kidatmah nalai ahi.
Eimiten (Chin,Kuki,Mizo) thilgon tohgon inei uvin, anatoh a molsona dingía hin sum le pai bou thupi pen'in igelma sauvin ahi. Sum le pai kiti hi hinkho neilou ahin, amangcha ho Mandan na kingai ahi. Athupi pen chu ami hemía imajouse kingai ahi bouve. Thil nasatah tohmolso nadingía hin thale jung, lungthim angai masapen'in, anina thoh hatna, tomngaina, lungneng kiti hohi ahin, sum le pai hi athum channa bou ahi. Na akitoh le sum um ahin, natong louva sum le pai masat sah ding kiti hi lhinlelna khat ahi. Natoh ipat le thohhat angaiyin sum le paijin acham louva ahin jui jeng ahi ti kahinkhon ka na he doh in ahi. Hiti ahi jeh a galjona bulpi hi natoh le thohhat ahi ti ihet diu kadeije.
Foreign gam a thusei ahilouleh tohphatman sang a kana che jing lai chun kagol ho (Englishmen) chun "Mate" nangho India mihon na khat tohding natiu leh sum joh um masaleh natiuvin, sum thupi pen'in nagel masauvin, natoh masa ding joh anina in nakoi uve. Hijeh a chu vaichat thang (poverty trap) a oh nahiuve eitin, dih kasa lheh e. Eiho India mite atamjon sum nei masat na natoh pat ding itiu ahin, sapten vang natoh apat masat jeh ule dignity of labour ahet jeh uva haosauva, khangtou ahiuve.
Thohhat galjona ahi
Guest Editorial: Dr. H.H Mate
- Recent Posts
- Comments
Advertisement
Video
-
India Shinning with Sonia
Lunminthang Haokip In inter-racial tryst with destiny; To later bewail trials of this country; In a noble home that thrived in giving; All that it hard-earned to Nation-building; By faith you ventured to new rules marry, -
A Brief History of St George’s Parish Church, East Ham, London
NAME: St. George is the patron saint of England and St. Ethelbert commemorates death of Christian King outside Hereford, name added in 1935 after generous donation from Diocese of Hereford to new building. -
Twelve Years in England
t was first week of June, 1979 when I arrived at the door of the Holy Cross College, 104 In Ya Road, Rangoon, I think it was around 9 am in the morning, and I came from Mandalay by train. I was received by a student who was cleaning the class rooms -
Hattinneng Hangsing crowned Miss Nagaland 2010
Nineteen year-old Hattinneng Hangsing from Peren district was crowned Miss Nagaland Monday evening in a glittering show held at State Academy Hall, Kohima. Virieno Zakiesato was adjudged first runners-up while Tsukoli Kinimi was adjudged second runner-up. -
A brief history of Lupho, Lupheng, Misao and Related Clans
By Lhunkholal Lupho In view of the fact that most of us are not aware of our true genealogical background, and for our local elders who depend on the memory bank of community -
Adihlou bolna dingin lampi dih aumpoi
Thudih choija nakigel nah em? Nangle nang hitihin gah kidong temmo – Midangho natheitop sunna nakithopi hinam? Natoh dung juija aga loudinga nakigot hinam? Adihle adihlou lhekhenna dinga nalungel nasen hinam? Henge natileh, -
Reformation apat tu chan Houbung dinmun
Lhumlam Roman Catholic lah a chun Monas tery kiti Pathen natong dia ain alou dalha munkhat a kithem chuh-a ahinkho pumpi mangjeng ho hatah-in ahung machal’in, Houbung chu hitobanga kithem chuh ho chun -
Are They Truly Your Friend? How to Tell
A few years ago I penned a quote for my FaceBook page that said, “A genuine friend never says, ‘Call me if you need something.’ They simply do it.”
| If you are interested in submitting Articles | News Item, please enclose with one of your photo | News related Picture of one or two and send it to us at bombielmedia@gmail.com
Featured Posts
Category
Blogroll
- » Judea gam - Esther Sitlhou
- » Thim in lei atom - Esther Sitlhou
- » Liem cheh ute - Esther Sitlhou
- » Aw Bethlehem Lhanghoi - Esther Sitlhou
- » Aw Bethlehem - Esther Sitlhou
- » Limna Nikho - Ngaineilhing Haokip
- » Leiyah ahung pieng - Ngaineilhing Haokip
- » Lal Pen nikho - Ngaineilhing Haokip
- » Lal Lunglhai kum - Ngaineilhing Haokip
- » Huhhing'a Pakai - Ngaineilhing Haokip
- » Chamna Lengpa - Ngaineilhing Haokip
- » Vang eipe diuvin - Esther Sitlhou
- » Lenchung (Kuki Idol)- Kalha ngai jing
- » Lhingboi Singson- Chavang Kolni
- » Lhingboi Singson- Kipah in Nuikhom
- * For more download go here »