Sadar Hills District pi lhing joulou ding hitam?

T.Seikhopao Haokip
Manipur gam hi Kuki, Naga leh Meilhei Chen na gam a anakikhen jing ahi.Phaicham tailou Thinglhang gam hi Kuki leh Naga te chenna ahin, tun Manipur kivaihopna dungjui in Thinglhang gam hi Naga te chenna gam/District jeng tobang ahitai. Vetsah din (1) Senapati (2) Ukhrul (3) Tamenglong (4) Chandel ahin, Kuki chate chena gam, a district a seiding hitaleh Churachandpur District bou ahitai kiti jong leh seival hiponte.

Suhmil lou ding ho
Manipur a Kuki chaten igeldoh jing jeng diu chu, Ukhrul District sunga Kuki te chenna gam SDC/SDO Headquarter um nadinga govt. in aphatsah sau (1) Phaisat ding chu Phungzar Sub-Division in akikhel in (2) Chahsat ding chu Kamjong Sub-Division in akikhel kit in (3) Maokot SDC Hq. ding chu Humlhang khomun ah akichon in, Humlhang chu Sahamphung in akhel doh kit taovin ahi. Chuban ah masang chun Tengnoupal District tia anakihejing chu tun Chandel District in akikhel doh kit tai. Hiche ho goh keo hilouvin kakhothei a pat a Sadar Hills tia ana kihejing jong chu tuni chan in Govt. in district pilhing in a phongdoh pon, hiche sang chun anaum khalou Senapati, Imphal West leh East chu District pilhinga phondoh ahitoh lhon in, Sadar Hills hi apu/anei umlou ahijeh hiding ham tuni chan in district khat in jong phondoh ahinaipon, hiche sang chun Naga leh Meilhei hon akum chal dung jui in ahin neh mang diuvin aum in achengte/aneite kahi tiho ding in jachatna leh molphou na khat hung hiding in aum e.

Kuki Chaten idel diu lampi ni aum e
Thildang tamtah seiding apha chom tapon (1) Housa/Chief right inei uhi kepbit ding chuleh (2)Manipur gamsung a imunpi diu Sadar Hills District pilhing sahding hiteni bou hi ahi. Tua pat a Public leader, Social organisation chuleh Govt. representative koi koi hijong leo hen hiche teni beh hi ahiding dol a kepbit a pilhinsah ding bou hi tohkhoh(lesson) a ineilou uleh thildang hi akichai tobang ahitai. Manipur a MLA/MP hon jong hiche teni hi tin-le-ha tho'a kepbit ding leh pilhin sah ding bou hi athupi pen a agel uva amaho goh hilouva jat-le-nam a kipedoh hon jong Kuki-gam/Zalengam lolhing hen iti cheh diu kinep aum in, achuti leh hiche teni hi iti kepbit a pilhin sah ding hi tohkhohpen hileh lolhin kipatna ding bou hunghi ding ahiti hi tahsan na lentah kanei e. Sadar Hills District aumding sa bon ipilhinsah jou lou leh Manipur sung ah eihon gamthu ah chan inei diu ahi ti jong tahsan hih in. I-mailam uvah Election Politics vangchu achebang a chejom intin Nam khat hina Politics vangchu ichandiu idel-diu vang chu umjou taponte sopi teho!

Tu tu'a Manipur dinmun:
Achesa May 12,2010 apat ANSAM hon MDC election deilou jeh in National Highway teni Economic blockage abol jing lai un, Th.Muivah NSCN lamkai pu achenna khomun agavil nading a centre Govt. in ahungding aphal pih jeh in, phaicham miho leh Manipur Innpi in ahunglutna lou ding in pan nasatah alaovin ahileh boina apeng son son in ahi. Hiche economic blockage hi MDC election thu jeh ahin, achesa kum 20 tobang MDC election anaumlou ahi. Hiche hi Thinglhangmi ten 6th scheduled aum masang sea MDC Election kibollou ding ahi tijeh anahimai thei ahin, ahileh tua Naga ten boycott bol a ahileh itia eihon ipom thei kit uham? Kuki chate politician hon iti igel u ahita dem? Milham hon amakho diu iti amacham a ahetthei ding ham? Vision nei Lamkai ching-le-them tamtah inei un, i-vangset nadiu ham / ivangphat nadiu ham vang hetjou ahi tapoi. Ven Th.Muivah hungding chungchang hi Meilheihon Manipur sukeh ding ahitai atijeh a ahunglou nading a adou u ahin, ahileh eiho Kuki chate jong chun Manipur keh theipon te tia meilhei ho panpi dan a Muivah hunglou nading chu ijahda uham? Aphai Manipur keding idei louva ahileh inam gollhang hon jong ipi lo-chah a meithal adop jing nalai diu? Gel un.......... 1993 kum a Naga ten nikhat a mihem 100 val eina tha uva chu Phaicham a um organisation 1000 val in demna thuphon neocha jong ana umlou ahi. 'Manipur eikhoi amatani' atiuva mihem chujat thia lunghempi na kamchang jeng jong kija lou chu Kuki chate hi Manipur mi ahipoi tina ana hitai. Naga ten Quite notice ihinpeh uva ichennao mun uva anisih a ihin tha tha phat uva meilheiten avet leh Manipur hi keh ding ahibouve ti hi a i-mutmil naova kon a hungthou doh pan anahiuve. Ei-that hochu Naga te ahin, ithiu kipapi chu phaicham meilhei te ahi. Achutileh anigel a igal cheh cheh ahi ti isuhmil lou diu ahi.

Naga Revolutionary movement in atup chu Naga chenna jouse kivaihomna khat a um khomding ti ahin, hijeh chun achennao gam jouseu suhtup nading a Kuki chate chenna gam jouse amaho min in akhel doh gam taovin chujouvin einodoh joutaovin ahi. Naga ten agam akisuh tup taovin India Govt. in anoppih ding bou angau ahitai. Tua imailam uva ikimaito pidiu chu phaicham mihon iti leh Thinglhang Kuki chate gam hi kalo thei ding ham tibou hi mipi leh UGs kiloikhom jouse leh Manipur Govt. tup leh doi ahitai. Ajeh chu Thinglhang gam hi Manipur in ahop tha vanga phaicham leh thinglhang hi gamgi lentah a umjing chuleh Thinglhang gamhi Naga leh Kuki chate gam hibouve.Naga te chu la alonaje ahetapouvin Kuki te gam hi ìManipur Kaiba Jaroi' ti thupi noija ol olía ahin lah jing diu ahitai. 2011 Census jeng a jong Bisenpur District a Thinglhang kho 20 val lahlut ding tohgon jeh in Churachandur District Student Union(CDSU) hon pha asah lounao aphongdoh un chuleh July 2010 first week lah vel chun CCpur District sung a Housa 29 hon hiche thu ma in C.M. hengah alunglhai nao lekha jong apelut kit taovin ahi. Chukit leh Manipur Legislative Assembly Kilolna dt. 9.7.2010 India Danpi Article No.3 nahi velvetdin kilolna aneikit un hiche jong hin Naga te movement douna bou hilouvin eiho Kuki chate mailam nohphah nading hithou thou ding ahi.

Kuki chate politician ho, hou lamkai ho, Social orgn. lamkai ho, Student kiloikhom lamkai ho chuleh mipi ho, Sadar Hills District pilhing nading hi iboipi lou diu hitam? Ng.Sarmila in bon AFSPA black law ahitheilou ding henasa a lahdohna ding in thi changei a anngol a kiphinna ananei a, 8th Scheduled ngehna in bandh, strike, chuleh Nupi chapang gei a kiphinna jatchom chom ahinbol phat un alungtup uchu amu taovin ahi. Sadar Hills district apilhin theina ding in bandh leh strike in ajolou leh ipi lampi a kiphinna bol a lungtup lolhinsah thei ding ham vaigei lheh jong leh agel phat hilou ham? Housa suhmang nading a thinglhang MLR & LR Act chesah ding i-dou lou diu ham? Hill area issue base a, 6th Schedule chung chang hihen lang thildang hijongleh Naga teho toh chekhom a phalou ham? Meilhei leh Naga anigel a igal cheh cheh lah a i-thinglhangmi chanpi Naga tetoh issue base a khonung ding gelna a chekhom chu imailam u kinepna umjo lou ding ham?

Thu chaina:
Th.Muivah achen-na mun Somdal achena ding a Manipur govt. leh mipi ten adoujeh in Naga MLA 7(sagi) jen haijing thei khu - iti agel mong mong u ahita dem? Pachat um kasa lheh uve. Nam ngailu hon ama chang phat chom nading asumil thei un, amailam hinkho diuvin ahin khou leh ahamphat nadiu jong apedoh jeng thei un ahi. Sopi teho tunin eiho jong 'Pakeng lam' hileh kithah pat kit ngaiding ham tin kagel e. Bible in ìamasan ama gam leh chonphatna holmasan', atibang in eihon jong amasan Sadar Hills District pilhing ding gong masa leohen, chuteng leh adang chengse jong achamlouva eikipeh be diu ahitai ti hi tahsan aumlheh e. Sadar Hills issue hi agamsung a cheng hon agelkhoh deh uva chujou leh Manipur a Kuki chate jouse toh hiche beh'a hi lunggel khat a ipankhom theilou uva ahileh ipiba isei diu ham? Naga ten eithat un igam jouseu eilahpih un, tua amoh chengse hi Meilhei ten eihinlah pih kit diu keo hilouva iji ichate jengjong eihinlahpih diu hi tahsan lel ahipoi. 'Manipur Kaiba Jaroi' tia, 'Chavang Kut' mangkhom khom leo hen ihetbe diu thilthah tamtah gotsa aumjing in kipa na vang umpon te... Sopi te ho gamtum jong hinailou, Sadar Hills District pilhing a i-umsah joulou diu hitam?
Tags: ,

About author

Curabitur at est vel odio aliquam fermentum in vel tortor. Aliquam eget laoreet metus. Quisque auctor dolor fermentum nisi imperdiet vel placerat purus convallis.