Houbung kitepna thah pathen insung

Dr. S. Chongloi
Kitepna thah a hin Houbung hi 114 vei ana kimin phah- in ahi. Hiho lah a chun 62 vei hi Paul lekha thot hoa a kiseiyin, Matthew a 3 vei akipha poh in, Solchah ho thilbol’a 23 vei akiseiyin, Thuphon a 20vei chule Lekhathot dang dang hoa 6 vei akiseiye. Akidang khat chu Gospel li hoa hin Matthew 16:18; - 18:17, sunga thumbei kisei tailou adanga Houbung akiphahpoh poi. Hiche laiya kisei jong hi Houbung thu hethem ho tampi aki nel’un ahi. CHule 2 Timothy, Titus, 1 Peter, 2 Peter, 1 John, 2 John le Jude hoa jong Houbung hi ana kipha poh poi. Kitepna thah a Houbung hi leiset kivaipohna mina kona amachalbea vannoi losoh Pathen Houbung tia akiseina kichen tah in akimui. Hiche a hin Houbung chu Pathen Insung ithah ahiloule Pathen namthah tin ana kiseiye (Eph. 2:12-19). Pathen Insungmi thah hi kitepna luiya Israelte Pathen nam lhen tum Pathen mite tia kiseiya kona kilason hidin tahsan aume. AJeh chu Pathenin Israel chate chu nam lhentumin asemin Pathen mite tin ana kouve (Ex. 19:5,23:22; Deut. 7:6; 14:2; 26:18). Pathen toh akitenau paocheng kimangho chu “Na Pathen’u,” “Kamite” tia kiseiho hi ahi (Lev. 26: 9-12). “…Nangho Pakai na- Pathenu mite nahibouvui. Leiset chung chitin namtin lah a adeitum mite dia alhendohsa nahiuve (Deut. 7:6). Themgao thuseiya Israel kamite hiding ahi kitina jong Jeremiah a chun akimun ahi. “Amaho kamite hiuva, Keima a-Pathen u kahi ding ahi (Jer. 32:38).

Kitepna thah a jong Seijui hon Pakai Jesu tahsan chate chu Israel thah ahiloule Pathen mite thah tin ana kikouvun ahi. Hosea 2:23 chu Paul’in Rome 9:25 a chu nana season in, “Kamite hilouho chu kamite tia kakouva kadeimonu chu kadeinu kati ding ahi” (cf. Jer. 24:7; 30:22; 31:1, 33: Ezek. 11:20; 14:11; 36:28; Zech. 8:8; 13:9). Peter chun, nangho vang namlhen tum, Lengpa dia thempu, namtheng, Pathen mite nahiuvin…. (1 Pet. 2:9) ati. Hitobanga kisei Pathen mite hi Houbung masa loi chun hatah in ana seiyun ahi. AHinla hiche kisei hi chiding namdang Christian ahung tambeh set jou chu nana kiha seibeh tapoi. Hcihe Pathen mite thah hung kihasei kitna hi Tubingen school’a kum jabi som le ko lam chun Johann Adam Mohler le atoh khompi hon ahin thah pohdoh kit’un tuhin hatah in ahung kisei kit’in ahi. Hiche Pathen mite thah Houbung hi Jesu Christa tahsan’a a kibulphu ahi.

Houbung Pathen mite thah ahi kiti jongle Israel chu notthap’a um ahideh poi. Pathen Israel to akitepna tuni chan in ading jing nalaiye. Hiche Paul’in kicheh tah in Rome 9-11 sung ahin ana hichen in ahi. Hiche kitepna teni hi hoijoh ahin alen chom aneo chom aumdeh poi.

Anigel’a Pathen toh kitepna ahin, anin athupi gel cheh e. Hichu Pathen in aphat le nikho dungjuiya amanchah masat nom dol;a aman chah ahijoi. Kitepna lui chu Pathen in kitepna thah Jesu Christa a acham kimna dinga lampi asem ahi. Pathen Insung mi thah ahiloule Houbung Pathen mite thah hi Augustine formula a koma kilason Vatican II chun kiphalam louhel’in ana mangin “Athah” kiti chu hitia hi hetding dol ahi anati. “Pathen in Kitepna Thah chu Kitepna Luiya asel’a Kitepna Lui chu Kitepna Thah a akimu dohsah ahi. Hiche mite chu Kitepna Thah mite jong tidia jong akilomna chan um ahi. (cf. Lk. 22:20; I Cor. 11:25; II Cor. 3:6; Heb. 8:13; 6:12; 9:15; 12:24). Ajeh chu Kitepna Thah chun ijakai Kitiepna Luiya kon’a akilah son ahin suhmil louding khat chu hiche namni chu amatoh hingkhom dia NAMTHAH khat asem doh ahitai tia Paul’in Ephesus 2 sunga asei chu ahitai. Abraham Pathen’in phatthei aboh a ama jal’a vannoi chitin namtin in phatthei boh akimu ding achu Jesu Christa a hi guilhung ahitai. Paul’in “Hitia chu Christa mi nahi jeh un Abraham chilhah nahiuvin, thutep goulo jong chu nangho chan ding ahitai” ati (Gal. 3:29).

Houbung hi Jesu Christa phondoh ahin, tina a koma athodoh jouva, Seijui hon Israel Lenggam akile dohsah ding hitam tia ana doh u seichetna chun Jesun, Lhagao Theng achan tengule thahat aneiyuva Jerusalem, Judea, Samaria le vannoi pumpia Jesu Christa thu hettoh sah a apan diu anaseipeh jon ahil Pentecost hunglhun ni chun Lhagao achang tauvin, hiche nia pat chun kiloikhomna thah khat ahung umdoh in hichu Houbung hi hung hi anahi. Hiche miho chu vannoi mite toh abang pouvin, atahsan jal’u chun thin gamin apang un, vannoi mi, ahilouvu jong akihet un ahinla vannoiya hi a-Pakai pau thupeh tongdoh dinga um ahiu kicheh tah in niseh ana toh u chun avetsah in ahi. Hiche kiloikhomna thah a chu panthei na ding chun ama hon atahsanu Jesu Christa chu tahsan ngai ahi. Hiche Insung mite jouse chun Jesu Christa chu atasan un a Pakai pau ahisah un achule Ama a chunk hat ahiuvin Amin jal chun akingalu toh cheh un ahi. Hiche Insunga chun chiding namdang, Greek mi, Juda mi, Numei Pasal, Chule soh le kol kidatna aumpoi. Christa jal chun amaho abon Chauvin pumkhat ahiuve. Koi hile Christa a um chu thilsem thah soh ahitan, aluichengse manggama ahitai. Veuvin athah ahitai tia Paul’in asei chu hiche Houbung, Pathen Insung mite chu ahi ( 2 Cor. 5:17). Jesu Christa vannoi leiset’a hung pen hin Pathen Insung mithah asemdoh in Ama tahsan jouse chu hiche Insung mite chu ahitauve. Hiche Insung hi Jesu Christa ahin kicheh tah-in akimudoh kit in Insung mite Jesu tahsan jal’a pumkhat kikhen theilou ahiu chu kicheh tah-in akimu’n, Pakai toh kitepna thah nei chu hiche Pathen mite Houbung hi ahi.
Tags: ,

About author

Curabitur at est vel odio aliquam fermentum in vel tortor. Aliquam eget laoreet metus. Quisque auctor dolor fermentum nisi imperdiet vel placerat purus convallis.